Kaynak: Gıda Uzmanı İlkin Şirinov
Azerbaycan’ın yaklaşık 30 yıl boyunca Ermenistan’ın işgali altında kalan topraklarında yaşanan çevresel yıkım, “ekolojik terör” ve “gıda terörü” kavramlarını bir kez daha ön plana çıkardı. Gıda uzmanı İlkin Şirinov’un değerlendirmesine göre, bu süreçte su kaynakları kirletildi, ormanlar yok edildi ve tarım altyapısı bilinçli olarak çökertildi.
Su Kaynakları ve Tarım Altyapısı Sabote Edildi
1993-2020 yılları arasında Ermenistan’ın kontrolü altındaki Sarsang Su Barajı, Tartar, Ağdam, Berde ve Yevlah bölgelerinde ciddi su sıkıntılarına ve tarımsal ürün kayıplarına yol açtı. Aynı şekilde, Oxçuçay Nehri’nin kimyasal atıklarla kirletilmesi, Azerbaycan’ın ekosistemi ve gıda güvenliği için büyük tehdit oluşturmayı sürdürüyor. Ermenistan’ın Gacaran ve Kapan kentlerindeki madenlerden çıkan atıklar hiçbir arıtım yapılmadan nehre boşaltılıyor.
Biyolojik Çeşitlilik Yok Olma Noktasında
İşgal döneminde Azerbaycan’ın 1,7 milyon hektarlık arazisi büyük zarara uğradı. Bölgeye özgü Garaçöhre, ayıfındığı, doğu çınarı, nar, eldar çamı gibi nadir bitki türleri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Yalnızca bu bölgede doğal olarak yetişen 460’tan fazla ağaç ve çalı türü, bilinçli tahribatla ekosistemden silinme noktasına getirildi.
Mayınlar Ekolojik ve Ekonomik Tehdit
Karabağ’daki arazilere yerleştirilen mayınlar, sadece insan güvenliğini değil, ekosistemi ve tarımsal üretimi de tehdit ediyor. Bu patlayıcılar, toprak yapısını bozuyor, bitki ve hayvan türlerini yok ediyor, meraların kullanımını engelliyor ve gıda ürünlerine kimyasal bulaşma riski doğuruyor. Bu nedenle, bölgenin sürdürülebilir kalkınması için mayın temizliği ve çevresel rehabilitasyon çalışmaları büyük önem taşıyor.
Batı Azerbaycan da Hedefteydi
Ermenistan’ın yalnızca Karabağ’da değil, Batı Azerbaycan topraklarında da ekolojik yıkım uyguladığı görülüyor. Su havzaları, yeşil alanlar ve doğal koruma bölgeleri, kontrolsüz sanayi faaliyetleri ve kimyasal atıklar nedeniyle ciddi zarar gördü. Bu durum, Ermenistan’ın sadece askeri değil, çevresel bir temizlik politikası izlediğini gözler önüne seriyor.
Türkiye’nin Desteğiyle Yeniden Yapılanma Hız Kazandı
Türkiye, Azerbaycan’ın ekolojik ve tarımsal yeniden yapılanma sürecine aktif destek veriyor. Karabağ’da yürütülen temizlik ve orman rehabilitasyon projeleri, su kaynaklarının arıtılması ve yeni yeşil alanların oluşturulması gibi çalışmalar, Türkiye’nin çevre ve tarım alanındaki deneyimleriyle şekilleniyor.
Ayrıca, Türkiye’nin gıda güvenliği ve sürdürülebilir tarım konularındaki uzmanlığı, Karabağ’ın verimli topraklarının yeniden tarıma kazandırılmasına önemli katkılar sağlıyor. Doğal yöntemlerle sebze-meyve üretimi teşvik edilerek, bölgenin tarımsal üretim kapasitesi artırılıyor.
News
