Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri, İran’a ilişkin raporunu bugün açıklarken; İran Hakkında BM Özel Raportörü ve BM Bağımsız Veri Toplama Misyonu, 30 Ekim 2025 tarihinde ortak brifinglerini BM Genel Kurulu’nun Üçüncü Komitesi’ne sunacak.
Af Örgütü’nden İran İnfazları İçin Acil Çağrı
Brifing öncesi açıklama yapan Uluslararası Af Örgütü Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesel Direktör Yardımcısı Hussein Baoumi, İran’daki infazların “korkunç boyutlara ulaştığını” vurguladı. Baoumi, 2025’in başından bu yana ülkede günde ortalama dört kişinin infaz edildiğini ve toplamda 1000’den fazla idamın gerçekleştiğini kaydetti.“2022’de başlayan ‘Kadın, Yaşam, Özgürlük’ protestolarından beri ölüm cezası, halk arasında korku yaymak, muhalefeti bastırmak ve ötekileştirilen toplulukları cezalandırmak için araçsallaştırıldı” diyen Baoumi, infazların 1989’dan beri görülmemiş seviyelere çıktığını belirtti.
İnfazlar, İnsan Hakları İhlalleriyle Birlikte Artıyor
Baoumi, İran’ın uluslararası hukuka aykırı şekilde, uyuşturucuyla bağlantılı suçlar için ölüm cezasını kullanmasının “korkunç bir hızla” sürdüğünü ifade etti. İnfazların yaygın işkence ve zorla ‘itiraf’ ettirme uygulamalarıyla, adil olmayan yargılamalar sonrası gerçekleştiğine dikkat çekti.İran yetkililerinin yıllardır infazları normalleştirmeye çalıştığını ancak ailelerin yas tuttuğunu ve binlerce kişinin hayatının risk altında olduğunu belirten Baoumi, “Yaşam hakkına yönelik bu akıl dışı saldırı olağan karşılanmamalı” dedi.
BM Üye Devletlerine Acil Müdahale Çağrısı
Baoumi, BM üye devletlerini Üçüncü Komite’nin İran Konulu İnteraktif Diyalog toplantısında konuyu gündeme getirmeye çağırdı. Yetkililerden tüm infazların durdurulması, haksız yargılamaların ardından verilen ölüm cezalarının iptal edilmesi, uyuşturucuyla mücadele yasalarının ölümcül hükümlerinin kaldırılması ve ölüm cezası tamamen kaldırılıncaya dek infaz erteleme yasası çıkarılması talep edildi.Ayrıca BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) ile Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Kontrol Kurulu’nun (INCB), İran’a insan haklarına saygılı uyuşturucu politikaları uygulanması için baskı yapması gerektiği vurgulandı.
Hesap Verebilirlik İçin Uluslararası Soruşturmalar Talebi
Baoumi, İran’da sistematik cezasızlık ortamı göz önüne alınarak, uluslararası toplumun evrensel yargı yetkisi kapsamında İran’da işlenen işkence ve diğer suçlarla ilgili ceza soruşturmaları başlatmasını istedi. Yetkililer hakkında yakalama kararı çıkarılması ve hesap verebilirlik mekanizmalarının işletilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
Arka Plan: İnfazlar ve Adaletsiz Yargılamalar
İran’da infaz riski altında olan binlerce kişi arasında, uluslararası hukuka aykırı olarak uyuşturucu suçlarından hüküm giymiş olanlar ve siyasi davalarda “Allah’a düşmanlık” ile “dünyada yozlaşmayı yaymak” gibi muğlak ifadelerle ölüm cezasına çarptırılanlar yer alıyor.İnfazlar genellikle bağımsız olmayan Devrim Mahkemeleri’nde, güvenlik ve istihbarat güçleriyle işbirliği içinde, adil olmayan yargılamalar sonucu gerçekleşiyor. Sosyoekonomik açıdan dezavantajlı etnik azınlıklar; Afganlar, Ahvaz Arapları, Beluciler ve Kürtler, infazlardan orantısız şekilde etkileniyor.
News
