0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Gazeteabc/ Haber: Turan ADALETİranlı molla Hasan Ameli, Azerbaycan ve Türkiye Cumhurbaşkanlarına yönelik sert hakaretlerde bulundu. Ameli’nin açıklamaları, İran’ın 44 günlük Karabağ Savaşı’nda yaşadığı stratejik kayıpları ve Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin güçlenmesinden duyduğu endişeyi gözler önüne serdi. Azerbaycanlı gazeteci Turan Adalet Güney Azerbaycan’lı siyasi yorumcu Ahmed Habibi ile yaptığı ropörtajda konuya açıklık getirdi.Turan Adalet: “Azerbaycan ve Türkiye’ye hakaret eden İranlı molla kimdir?”Ahmed Habibi: “Hasan Ameli, Erdebil’in cuma imamı olarak tanınan bir figürdür. Ancak, bu pozisyondaki dini liderlik görevinden çok, geçmişteki tartışmalı davranışları ve günümüzdeki politik rolleriyle gündeme gelmektedir. Gençlik yıllarında camilerden ayakkabı çalarken yakalanan Hasan Ameli, birkaç kez tutuklanmıştır. Bu durum, onun ilk yıllarında ahlaki ve dini değerlere uzak bir yaşam sürdüğünü göstermektedir. Daha sonra Ayetullah Şeriatmedari’nin destekçileri sayesinde İslamcılığa yaklaşmış ve bu yolla dini çevrelere dahil olmuştur. Ancak Hasan Ameli’nin bu çevredeki varlığı uzun sürmemiştir. Bir süre sonra Ayetullah Şeriatmedari’den uzaklaşmış ve İran Devrimi’nin lideri Ruhullah Humeyni’nin yakın çevresine katılarak farklı bir yola sapmıştır.Turan Adalet: “Devrim Sonrası Rolü ve Hamaney’e Yakınlaşması”Ahmed Habibi: “Hasan Ameli, İran İslam Devrimi sonrası siyasi ve dini etkisini artırmaya başlamıştır. Devrim sonrasında Haşimi Rafsancani ile Ali Hamaney arasındaki çekişmelerde Ali Hamaney’in tarafını tutarak, İran siyasetinde giderek daha fazla ön plana çıkmıştır. Özellikle 1999 Üniversite Yurdu Olayları ve 2009 seçimleri sonrası gerçekleşen protestolarda aktif rol oynaması, onun İran rejimi adına önemli bir bastırıcı figür olduğunu ortaya koymaktadır. Bu süreçte bağımsız din adamları, akademisyenler ve öğrenciler üzerinde yoğun bir baskı kurarak rejim muhaliflerinin susturulmasında önemli bir görev üstlenmiştir.Turan Adalet: “Azerbaycan ve Türkiye cumhurbaşkanlarına ve halkına yönelik  hakaretlerde bulunan Hasan Ameli hükümetin emirlerinimi yerine getiriyor?”Ahmed Habibi: “Hasan Ameli’nin, Azerbaycan ve Türkiye’ye karşı nefret söylemleri kullanması, İran İslam Cumhuriyeti’nin bölgedeki başarısızlıklarını örtbas etme çabalarının bir parçası olarak değerlendirilebilir. Özellikle 44 günlük Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan’ın Ermenistan karşısında elde ettiği zafer, İran rejimi için büyük bir stratejik yenilgi olarak görülmektedir. Hasan Ameli’nin bu dönemdeki söylemleri, İran’ın hem Azerbaycan’daki Türk etkisini hem de Türkiye’nin bölgedeki artan nüfuzunu engelleme çabasını yansıtmaktadır. İran, Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan’a açıkça destek vermemiş, hatta Ermenistan ile olan ilişkilerini sürdürmüştür. Bu süreçte Hasan Ameli gibi figürlerin, Azerbaycan karşıtı propagandalarla rejimin politikasını desteklediği bilinmektedir. Hasan Ameli, savaş sırasında Mansur Hakikatpur ile birlikte Azerbaycan ordusunun stratejik bilgilerini Ermenistan’a sızdırmıştır. Hakikatpur, daha sonra Fransa istihbaratıyla iş birliği yaptığı iddialarıyla tutuklanmış ve bir süre gözaltında tutulmuştur.Turan Adalet: “Türkiye ile İlişkiler ve Nefret Söylemleri”Ahmed Habibi: “Hasan Ameli’nin Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik sert eleştirileri ve nefret söylemleri de dikkat çekmektedir. Bu durum, İran’ın Türkiye’nin bölgedeki etkisinden duyduğu rahatsızlığın bir yansımasıdır. Türkiye’nin Suriye’deki muhalif güçlere destek vermesi, İran’ın bölgede istediği stratejik kontrolü kaybetmesine neden olmuştur. Hasan Ameli gibi figürlerin bu dönemde Türkiye karşıtı söylemleri, İran’ın bölgedeki nüfuz kaybını telafi etme çabalarının bir parçası olarak değerlendirilebilir.Turan Adalet: “Hasan Ameli Erdebil’de hangi faaliyetlerde bulunmakdadır?”Ahmed Habibi: “Hasan Ameli’nin, Erdebil’de cuma imamı olarak atanmasıyla birlikte Azerbaycan karşıtı faaliyetlerini organize etmeye başladığı görülmektedir. Özellikle “Hüseyniyun” gibi terörist grupların oluşumunda ve yönetiminde etkin bir rol oynadığı bilinmektedir. Bu grup, Azerbaycan’da rejim karşıtı faaliyetlerde bulunmak ve İran’ın çıkarlarını savunmak için kurulmuştur. Hasan Ameli’nin bu tür organizasyonlardaki rolü, onun sadece dini bir lider değil, aynı zamanda bir siyasi figür olduğunu da göstermektedir.Turan Adalet: “Ameli İran Türkleri ve İç Politikayla ilgi ayrımcılık siyaseti yürütüyormu?”Ahmed Habibi: “Hasan Ameli’nin Azerbaycan ve Türkiye’ye yönelik nefret söylemlerinin bir diğer önemli nedeni, İran’daki Türk toplumlarının bu ülkelerden etkilenmesinin önüne geçmektir. İran rejimi, özellikle İran Türklerinin Azerbaycan ve Türkiye ile kültürel ve siyasi bağlarının güçlenmesinden endişe duymaktadır. Hasan Ameli gibi figürler, bu bağları zayıflatmak ve İran Türkleri üzerinde rejimin kontrolünü artırmak için kullanılmaktadır. Ancak bu tür politikalar, İran Türkleri arasında büyük bir rahatsızlık yaratmış ve rejime karşı tepkinin artmasına neden olmuştur.”