Gazeteabc/ Haber: Turan AdaletCumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan’ın yerel televizyon kanallarına verdiği röportajda Zəngəzur Koridoru’nun açılması gerektiğini ve açılacağını kesin bir şekilde ifade etti. Gerçekleştirilen röportajda Sizce bu koridor hangi şartlarla açılacak ve bu yıl açılması bekleniyor mu? soruna Aliyev: “2025 yılı Zəngəzur Koridoru projesi açısından önemli bir dönemdir. Çünkü projenin Azerbaycan kısmı bu yıl tamamlanacak. Bu projenin sadece bölgemiz için değil, aynı zamanda Avrasya’nın ulaşım ağının önemli düğüm noktalarından biri olduğunu düşündüğümüzde, inşaatın tamamlanması Azerbaycan’ın “ev ödevini” yerine getirdiği anlamına gelir. Ancak projenin Ermenistan kısmındaki çalışmalar henüz başlamamıştır ve Zəngəzur Koridoru’nun geleceği bu yıl büyük ölçüde belirginleşecektir. Bu, koridorun mutlaka bu yıl tamamen işlevsel hale geleceği anlamına gelmez. Burada mesele, Ermenistan’daki inşaatın başlaması, otoyolun açılması, demiryolu planlaması gibi teknik konuların çözülmesi ve koridorun hangi mantıkla açılacağının netleşmesidir.Burada en önemli mesele, Azerbaycan’ı Nahçıvan’a bağlayacak rotanın “koridor” mantığıyla mı yoksa “yol” mantığıyla mı açılacağıdır. Ermenistan, koridor mantığından kaçınmakta ve yolun kendi kontrolünde açılmasını istemektedir. Ancak Azerbaycan bunu kabul etmeyecek ve Cumhurbaşkanı İlham Aliyev son röportajında bunu net bir şekilde ifade etmiştir. Zəngəzur Koridoru’yla ilgili birkaç farklı senaryo gündeme gelmiştir:
Birinci Senaryo: Koridorun 10 Kasım Anlaşması’nın 9. maddesine uygun olarak açılmasıdır. Bu durumda Nahçıvan’a engelsiz geçiş sağlanır ve koridordaki güvenlik Rus güçleri tarafından temin edilir. İkinci Senaryo: Kaliningrad demiryolu örneğinden faydalanmaktır. Bu, “Azerbaycan’dan Azerbaycan’a” prensibinin uygulanması anlamına gelir. Yani Azerbaycan’dan Nahçıvan’a giden yolcular ve yükler hiçbir denetime tabi tutulmazken, üçüncü ülkeler bu güzergâhı kullanırken gümrük ve sınır kontrollerine tabi olur.
Üçüncü Senaryo: Azerbaycan’ın Nahçıvan’a engelsiz geçişinin Ermenistan kontrolündeki bir yol üzerinden sağlanması ve güvenliğin özel şirketler tarafından temin edilmesidir.
Dördüncü Senaryo: “Minimum temas” sağlanmasıdır. Bu senaryoya göre Azerbaycan’dan Nahçıvan’a giden araçlar için yol açılır, araçların hareketi görsel olarak izlenir ve güvenlik bu şekilde sağlanır. Birinci senaryo dışında kalan diğer seçenekler, 2022’den sonra Batı ülkeleri tarafından gündeme getirilmiş ve temel amaç Rusya’nın bu süreçte yer almasını engellemektir. İkinci senaryonun mimarı Avrupa Birliği’dir ve Brüksel müzakerelerinde gündeme gelmiştir. Üçüncü senaryo ABD tarafından ortaya atılmış olup, Washington bu senaryoda “özel şirketler” adı altında kendi güçlerini bölgeye yerleştirmeyi planlamıştır. Dördüncü senaryo ise Ermenistan’ın önerisidir. Azerbaycan’ın temel talebi başından beri koridorun 10 Kasım Anlaşması’na uygun şekilde açılması olmuştur. Ancak 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrası değişen jeopolitik şartlar, özellikle Batı’nın Güney Kafkasya’da daha aktif hale gelmesi, diğer senaryoların tartışılmasına olanak sağlamıştır. Buna rağmen Azerbaycan, koridor mantığından hiçbir zaman vazgeçmemiştir. Zəngəzur Koridoru’nun 10 Kasım Anlaşması çerçevesinde açılabileceği kanaatindeyim. Bu süreç, Ermenistan’ın Batı’dan aldığı desteğin bölünmesiyle ve bölgedeki diğer ülkelerin etkilerinin azalmasıyla mümkün olabilir.”dedi.
Zəngəzur Koridoru’nun çevresinde lokal çatışmaların çıkabileceği iddiaları var. Bunun gerçek olması mümkün mü? sorusuna Aliyev: “Askeri bir tırmanış senaryosu Ermenistan tarafından ortaya atılan bir iddiadır. Erivan, “Azerbaycan saldıracak” söylemiyle uluslararası kamuoyunu manipüle etmeye ve Bakü’ye karşı baskı oluşturmaya çalışıyor. Ancak, küresel siyasi dengelerde olağanüstü değişimler olmadıkça, Azerbaycan’ın koridoru askeri yöntemlerle açmaya çalışmayacağı düşüncesindeyim. Bunun yerine, Azerbaycan baskı politikasını sürdürecektir ve bu da Ermenistan’ın “çıkmaz bir ülke” olarak kalmasını sağlamaya yönelik olacaktır. Bu durum, Ermenistan’ın sonunda koridorun açılmasını kabul edebileceğini göstermektedir.” dedi.Son soru olarak Koridorun Açılmasına Karşı Olan Güçler Engeller Çıkartabilir mi? sorusu yöneltildiğinde ise: “Mevcut durumda koridorun açılmasına karşı çıkan iki temel güç olan Fransa ve İran’ın etkili bir engel oluşturamayacağı açıktır. Her iki ülke farklı yöntemlerle süreci engellemeye çalışsa da bu çabaların sonuçsuz kalacağı kanaatindeyim. 2025 yılı, Zəngəzur Koridoru projesinde belirleyici bir dönem olacaktır.” dedi. 
News
