Türkiye'de emekli olduktan sonra çalışmanın önünde herhangi bir yasal engel bulunmuyor, bu nedenle emekli çalışan sayısı oldukça fazla. Ancak, emekli olduktan sonra maaşların düşmesi, çalışanları tekrar iş hayatına atılmaya zorluyor. Uzun süredir üzerinde çalışılan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, emeklilik sonrası gelir kaybını önlemeyi amaçlıyor. Bu sistem ile çalışanlar, emekli olduktan sonra iki emekli maaşı alma fırsatına sahip olacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kongre konuşmasında da vurguladığı bu yenilik, bu yıl itibarıyla hayata geçmesi bekleniyor.
Kimler yararlanabilecek?
Sabah'tan Faruk Erdem'in haberine göre,
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile çalışma hayatında olan herkes bu sisteme dâhil olabilecek. Daha önce emekli olmuş ve çalışmaya devam edenler de bu sistemle ikinci bir emeklilik hakkına sahip olacak.Sistemde, çalışanlar
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) dışında ikinci bir prim ödeme sistemine dahil edilecek. Hem SGK hem de TES primlerinin ödenmesi sağlanacak. Bu, 45 yaş altı çalışanlar için uygulanan
Otomatik Katılım Sistemi (OKS) benzeri bir modelle gerçekleştirilecek ve primler birikecek.Şu anda
Bireysel Emeklilik Sistemi'nde çalışanlardan ücretlerinden her ay en az yüzde 3 kesinti yapılarak prim biriktiriliyor; ancak bu sistem gönüllülük esasına dayalı. Yeni sistem ise
zorunlu olacak ve belirli bir süre sonunda emeklilik hakkı kazanılacak.
Şartlar Ne Olacak?
Yeni
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile emeklilik süreci önemli bir değişime uğrayacak. Bu sistemde,
SGK primlerini işverenin ödediği,
Bağkur'da ise bireylerin kendilerinin ödeme yaptığı mevcut düzenin yerine,
üçlü bir yapı uygulanacak. Bu modele göre, çalışanlar brüt maaşlarının en az
yüzde 3'ünü ödeyecek, işveren de aynı oranda katkı yapacak. Üstelik ödenen primlerin
yüzde 30'u devlet tarafından karşılanacak, böylece birikimler daha hızlı artacak.Bugün mevcut sistemde emeklilik için gereken
10 yıl ve 56 yaş şartları bulunuyor. Ancak
2000 sonrası işe girenler için
SGK'da 7 bin gün prim ve kadınlarda
58, erkeklerde ise
60 yaş şartı geçerli. Bu yeni sistemle,
SGK öncesinde TES'ten emekli olmak mümkün olacak.Önemli bir nokta ise,
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'nin Sosyal Güvenlik Kurumu'nun alternatifi olmayacağı. Bu sistem, çalışanların
emeklilik maaşını tamamlayacak ve SGK'dan şartları tamamlayanlar emekli olup maaş alacak. Ancak TES, kendi içinde bir işleyişle, çalışanlara ikinci bir emeklilik imkânı tanıyacak ve belirli şartları sağlayana kadar birikim yapılacak.
Ne zaman başlayacak?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile çalışanların
SGK primleri kesilmeyecek. İşveren, mevcut sistemde olduğu gibi SGK'ya prim ödemeye devam ederken, aynı zamanda çalışanın hesabına
tamamlayıcı emeklilik primi ve
tazminat ödemesi de yapacak. Böylece, SGK emeklilik hakkı devam edecek ve yeni sistem sayesinde çalışanlar
ikinci bir emeklilik hakkına sahip olacak.Bu sistem,
Orta Vadeli Program'da yer aldı ve 2025 yılının son çeyreğinde yasal düzenlemenin yapılması planlanıyor. SGK'dan emekli olanlar, hesaplanan maaşlarını alacak. Ancak, TES'ten emekli olanlara
iki alternatif sunulacak: İsteyen maaş alabilecek, isteyen ise toplu para tercih edebilecek.Önemli bir nokta ise,
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'nin,
sosyal güvenlik sisteminin alternatifi olmayacağı ve sadece çalışanın emeklilik döneminde ek gelir sağlayacağıdır. Dolayısıyla, TES'in kıdem tazminatıyla hiçbir ilgisi olmayacak ve sosyal güvenliği tamamen yerine almayacak.
Çalışan emeklilere 20 günden az izin verilemiyor
Mevcut sistemde
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile emeklilik yaşı
56 olarak belirlenmişken, yeni
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile bu şartların değişmesi gündemde. Üzerinde çalışılan formüller arasında
60 yaş da yer alıyor, ancak kesin karar,
yasal düzenleme sırasında verilecek.Emekli olduktan sonra çalışanlar,
diğer çalışanlarla aynı
özlük haklarına sahip olacak. İzin, kıdem tazminatı, işe geri dönüş gibi hakları korunacak. Ayrıca,
50 yaş üstü çalışan emeklilere en az
20 gün izin verilmesi zorunlu hale getirilecek.Bir başka önemli nokta ise, emekli olduktan sonra
sosyal güvenlik destek primi ödeyen emeklilerin hastalık veya doğum nedeniyle
istirahat raporu almaları durumunda
geçici iş göremezlik ödeneği almayacak olmaları. Ancak,
meslek hastalığı ve
iş kazası durumlarında farklı bir uygulama geçerli olacak.