Büyükşehir’den 2026 Bütçesi: “37 Milyar TL”

Bütçe görüşmesi öncesinde açıklamalarda bulunan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey: “Merkezi yönetim bütçesi, 2025 yılı için toplam 11 trilyon 178 milyar 838 milyon 753 bin TLolarak tahmin edilmiştir. Ekim ayı sonu itibarıyla gerçekleşme 8 trilyon 725 milyar 521 milyon TLseviyesinde olup gerçekleşme oranı %28,37’dir. Bursa’da genel bütçe vergi gelirleri tahsilat oranı %76,7’dir. Bursa Büyükşehir Belediyemizin 2025 yılı bütçesi 36 milyar 500 milyon TL olarak tahmin edilmişken, yıl sonu itibarıyla gerçekleşmenin yaklaşık 29 milyar TL civarında olacağı öngörülmektedir. Bu gerçekleşme oranı da yaklaşık %80 seviyelerinde olacaktır. Ekim ayı itibarıyla değerlendirdiğimizde bütçenin yaklaşık %65’inin gerçekleştiğini görüyoruz. Bunun başlıca sebepleri; merkezi yönetim bütçesinden gelen paylarda düşüş yaşanması ve sermaye gelirleri kapsamında taşınmazlarımızın kamu yararı gözetilerek satış veya değerlendirilmelerinin ertelenmesidir. Bu durum, ilçemiz bütçe gerçekleşmelerini de önemli ölçüde etkilemiştir. Ayrıca Bursa’da faaliyet gösteren gümrük müşavirleri ile yapılan görüşmeler sonucunda, 2024 yılı vergi gelirleri içinde ithalattan alınan gümrük vergilerinin oranı %7 seviyesindeyken, yapılan çalışmalar ve girişimcilerle yapılan toplantılar sonucunda bu oranın 2025 yılında %45 seviyelerine yükseldiğini görüyoruz. Elbette bu oran bizim için hâlâ düşüktür. Yaklaşık 13 milyar dolar civarında yapılan ithalatın 10 milyar dolar kısmının vergisinin Bursa’da alınmasının bütçemize çok büyük katkı sağlayacağını biliyoruz. Bu konudaki çalışmalarımız aralıksız sürmektedir. 2003 yılında kabul edilen 5018 sayılı Kanun ile kamu mali yönetiminde kaynakların etkin, verimli ve ekonomik kullanılmasını ve önceliklerle ilişkilendirilmesini hedefleyen sonuç odaklı bir anlayış benimsenmiştir. Bu çerçevede stratejik plan, performans programı ve faaliyet raporları gibi performans esaslı yönetimin temel unsurları öngörülmüş ve uygulamaya 2008’den itibaren başlanmıştır.

Sistemin amacı mali saydamlık ve hesap verebilirliği güçlendirmektir. Bununla birlikte 2000’li yılların başından itibaren uygulanan analitik bütçe sınıflandırması istatistik üretimi ve karşılaştırılabilirlik sağlasa da; ülkeler arasında yeterli ilişki kurulamaması, stratejik plan ve performans programlarında üretilen performans bilgilerinin bütçe ve karar alma süreçlerine tam olarak dahil edilememesi gibi sorunlar tespit edilmiştir. Bu nedenle performans esaslı program bütçe uygulaması merkezi yönetim tarafından hayata geçirilmiştir. Program bütçe; harcamaların program bazında sınıflandırıldığı, kamu hizmeti sunum performansına ilişkin bilgilerin karar alıcılara sunulduğu ve kaynak tahsisi sürecinde sistematik olarak kullanıldığı bir yaklaşımdır. Böylece kaynak tahsisi, şeffaflık ve hesap verebilirlik mekanizmalarının güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Biz de Büyükşehir Belediyesi olarak performans programı ve bütçemizi hazırlarken 2026–2028 Orta Vadeli Programı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan bütçe rehberini dikkate aldık. Ülkemizin 2026–2028 dönemi makro göstergelerine baktığımızda, 2026 yılında GSYH’nin 77 trilyon 257 milyar TL olacağı, bunun dolar karşılığının ise 1 trilyon 658 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Bu da 2026 yılı ortalama kur beklentisinin yaklaşık 47 TL olduğunu göstermektedir. Orta vadeli programda petrol fiyatının ise 65 dolarseviyesinde öngörüldüğü görülmektedir. 2026–2028 genel devlet dengesine bakıldığında, 2025 yılı yıl sonu gerçekleşme tahmini 12 trilyon 465 milyar TL olarak öngörülmektedir. 2026 yılı vergi gelirlerinin ise 16 trilyon 200 milyar TL seviyesinde olacağı tahmin edilmektedir. Bu durum önümüzdeki yıl vergi gelirlerinde yaklaşık %30 oranında bir artış beklendiğini göstermektedir. Merkezi yönetim bütçesinde 2025 yılı personel giderleri 3 trilyon TL iken, 2026 yılı için personel giderleri 4 trilyon 907 milyar TL olarak öngörülmüştür. Dolayısıyla önümüzdeki yıl personel giderlerinde yaklaşık %33 oranında bir artış beklenmektedir. Amacımız mali disiplinle birlikte kamu hizmetlerinin güçlü bir kurumsal kapasiteyle sürdürülebilirliğini sağlamak, beşerî, teknik, mali ve tüm kaynakları ekonomik ve etkin şekilde kullanmaktır.

2026 yılı performans programı için harcama birimlerinden; 2025–2029 stratejik planıyla uyumlu faaliyetler ve bu faaliyetlerin maliyetlerinin ile performans göstergelerinin belirlenmesi istenmiştir. 2026 yılı performans programı, başkanlık oluru ile belediye encümenine sunulmuş; encümenin aldığı karar doğrultusunda 2026 yılında faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için toplam 37 milyar TL kaynağa ihtiyaç olduğu belirlenmiştir. Performans programı ile eş zamanlı olarak gider bütçesi 37 milyar TL, gelir bütçesi 37 milyar TL olarak hazırlanmıştır. BUSKİ ve ilçe belediyelerinin 2026 yılı bütçeleriyle birlikte toplam 96,8 milyar TL'lik Bursa bütçesi oluşturulmuştur. Bu bütçenin:

• Büyükşehir Belediyesi: %38 – 37 milyar TL
• BUSKİ: %20 – 19 milyar TL
• İlçe belediyeleri: %42 – 40,8 milyar TL

oranlarında karşılanacağı planlanmıştır.

Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik şartlar, kamu harcamalarındaki mali sınırlar, artan vatandaş talep ve beklentileri ile teknolojik dönüşüm, belediye hizmetlerinin sunumunu ve maliyet yapısını yeniden şekillendirmektedir.” dedi. 

Harcama Dağılımında İlk Sırayı Mal ve Hizmet Alımları Aldı

Bütçenin gelir kısmı; vergi gelirleri, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri, sermaye gelirleri ve diğer gelirlerden oluşuyor. Toplam gelir 37 milyar TL olarak planlandı. 2026 yılı bütçesinde en büyük payı 33,4 milyar TL ile mal ve hizmet alımları aldı. Personel giderleri yaklaşık 2,95 milyar TL olarak belirlenirken, kentleşme, altyapı ve yeşil alan yatırımlarını kapsayan sermaye giderleri de bütçede önemli bir yer tuttu. Park ve yeşil alanlara ayrılan kaynak dikkat çekti. Mevcut parkların bakım ve onarımı için 2,45 milyar TL, yeni mahalle parklarının yapımı için 276,6 milyon TL ayrıldı. Ayrıca kıyı ve plaj düzenlemeleri için 500 milyon TL bütçe belirlendi. Sahil düzenleme projelerinin hazırlanması için ise 12 milyon TL ödenek ayrıldı.

Kentsel Dönüşüm ve Afet Yönetimi Çalışmaları Hızlanacak

Kentsel dönüşüm kapsamında jeolojik-jeoteknik etütler için 39,2 milyon TL, zemin ve temel etütleri için 7,35 milyon TL harcama yapılması planlanıyor. Deprem riski azaltma çalışmaları ise 735 bin TL bütçeyle yürütülecek. Afet yönetimi için toplamda yaklaşık 225 milyon TL ayrıldı. Bu kapsamda afet eğitimi, afet parkı düzenlemesi, iletişim altyapısının güçlendirilmesi, mahalle afet hazırlık konteynerlerinin kurulması (38,3 milyon TL) ve AKOM hizmet binası ile lojistik merkezine yönelik çalışmalar öne çıkıyor. Belediye, 1 Ocak 2026 itibarıyla “Program Bütçe Sistemi”ne geçiyor. Tüm birimlerin bütçelerini bu sisteme uygun şekilde hazırlaması zorunlu hale getirildi. Bütçe sorumluları ve eğitim süreçlerine ilişkin düzenlemeler de meclis kararında yer aldı. 2026 yılı gelir tarifesinin 1 Ocak itibarıyla yürürlüğe gireceği belirtilirken, yedek ödenekten aktarma yetkisi belediye encümenine verildi. Memur olmayan personele yapılacak yolluklar “H cetveli” ile belirlendi. Belediye başkanına şartlı bağış kabulü ve çok yıllı yatırımları yürütme yetkisi tanındı.

Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanan Büyükşehir Belediyesi 2026 Mali Yılı Bütçesi (37 Milyar TL) oy çokluğu ile kabul edildi.