Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Rusya'ya yönelik uyarısının ardından Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin liderleri, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana birliğin güvenliği için en kritik dönemeçlerden birinde, yeni bir savunma planı oluşturmak amacıyla acil bir zirvede bir araya geldi.
Plana göre düzenleme, 4 yıl içinde 650 milyar Euro'ya kadar kaynak sağlayabilir
Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Birliği'ni yeniden silahlandırmak ve Ukrayna'ya desteği artırmak amacıyla beş aşamalı bir planı tanıttı. Planın ilk aşaması, üye ülkelerin ulusal savunma girişimlerini finanse etmek için kamu fonlarını serbest bırakmayı içeriyor. Von der Leyen, İstikrar ve Büyüme Paktı'nı aşmak için bir mekanizma önererek, ülkelerin belirtilen bütçe açığı tavanını aşmadan savunma harcamalarını artırmalarına olanak tanıyacaklarını belirtti. Bu düzenlemenin, 4 yıl içinde 650 milyar Euro'ya kadar kaynak yaratabileceği ifade ediliyor. Planın ikinci aşaması, üye ülkelere 150 milyar Euro'luk kredi sağlayarak, hava savunma sistemleri, topçu sistemleri, füzeler, mühimmatlar, insansız hava araçları ve anti-drone teknolojilerine yatırım yapmalarını sağlamayı amaçlayan yeni bir finansal aracın tanıtılmasını içeriyor. Von der Leyen, bu ekipmanlarla üye ülkelerin Ukrayna'ya desteklerini önemli ölçüde artırabileceğini ve askeri ekipmanların hızlı bir şekilde tedarikini sağlayabileceklerini vurguladı. Planın son iki aşaması ise, genişletilmiş bir yatırım piyasası aracılığıyla özel sermayeyi harekete geçirmeye ve savunma finansmanını artırmak için Avrupa Yatırım Bankası'nı devreye sokmaya odaklanıyor. Bu kapsamda, Avrupa'nın yeniden silahlanma planının savunma harcamaları için yaklaşık 800 milyar Euro'luk bir kaynak yaratabileceği belirtiliyor.
Avrupa ve Avrupalıların güvenliği için belirleyici bir an
AB Konseyi Başkanı Antonio Costa ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Brüksel'deki olağanüstü AB Liderler Zirvesi'nin ardından ortak bir basın toplantısı düzenledi. Toplantıda Costa, "Bugün Avrupa ve Avrupalıların güvenliği için belirleyici bir an. Birkaç ay önce savunma alanındaki ortak eylemlerimizi şekillendirmek amacıyla bir beyin fırtınası yapmıştık ve bugün somut sonuçlar elde ediyoruz. Güçlü ve daha egemen bir Avrupa Savunmasına doğru kararlılıkla ilerliyoruz" dedi. Costa, bugün alınan kararların aciliyet duygusuyla şekillendiğini vurgulayarak, "Bu doğrultuda savunma kapasitemizi güçlendirmek için yeni kaynaklar, araçlar ve enstrümanlar sağlamak üzere somut adımlar attık. Bu, ekonomimize yatırım yapmak ve vatandaşlarımızı korumak anlamına geliyor" ifadelerini kullandı.
Avrupa finansal enstrümanı oluşturacağız
Costa, "İlk olarak, Avrupa Savunma Ajansı tarafından öncelikli olarak belirlenen alanlara yatırım yapma kararı aldık. Bu alanlar, Ukrayna savaşıyla elde edilen dersleri yansıtıyor ve NATO ile tam uyum içinde. Bunlar arasında hava ve füze savunması, topçu sistemleri, füzeler ve mühimmat, insansız hava araçları ve anti-drone sistemleri, yapay zeka, siber ve elektronik harp yer alıyor" dedi. İkinci olarak, savunma için ek kamu ve özel fonları harekete geçirme kararı aldıklarını belirten Costa, "Üye devletlerin acil ihtiyaç duyduğu savunma kapasitesini artırmalarına destek olmak amacıyla 150 milyar Euro'ya kadar çıkabilecek yeni bir Avrupa finansal enstrümanı oluşturacağız. Ayrıca, bugün şunu da vurguladık; İstikrar ve Büyüme Paktı'nda esnekliğe ihtiyacımız var. Çünkü üye devletler savunmaya daha fazla yatırım yapacak ve ortak mali kurallarımızın buna imkan tanıması gerekiyor" ifadelerini kullandı. Costa, "Üçüncü olarak, daha verimli ve birlikte yatırım yapma kararı aldık. Standartlaştırma ve sadeleştirme yoluyla ortak tedarik sürecine katılıyoruz. Bugün aldığımız kararlar net bir mesaj veriyor; sözümüzü yerine getiriyoruz ve vaatlerimiz için somut kaynaklar ayırıyoruz" dedi.
Birkaç üye devlet, toplamda 15 milyar Euro'ya kadar taahhütte bulunduklarını açıkladı
Avrupa savunmasını güçlendirmenin Ukrayna'ya da önemli katkılar sağlayacağını vurgulayan Costa, "Ukrayna'ya desteğimizi daha da artırma taahhüdünde bulunduk. Üye devletler, artan mali imkanlar sayesinde desteklerini hemen artırabilecekler. Bugün, birkaç üye devlet, toplamda 15 milyar Euro'ya kadar taahhütte bulunduklarını açıkladı" dedi. Konseyin, Ukrayna'nın acil askeri ve savunma ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik ilave girişimler üzerinde çalışmasını da istediğini belirten Costa, "Bu, Avrupa için tarihi bir an. Bugün Avrupa Birliği, zorlukların üstesinden geliyor, Avrupa Savunması'nı inşa ediyor ve Ukrayna ile omuz omuza duruyor. Sonuç olarak hepimizin istediği, hak ettiği ve uğruna çalıştığı şey, barış ve güvenliktir" şeklinde konuştu.
Daha fazla, daha iyi ve daha hızlı yatırım yapmaya kararlıyız
AB Komisyonu Başkanı Von der Leyen, "Bence bugün tarih yazılıyor. Bugünkü AB Liderler Zirvesi'nden Avrupa'nın güvenliğini sağlama konusunda son derece kararlı bir şekilde çıkıyoruz. Durumun gerektirdiği ölçekte, hızda ve kararlılıkla harekete geçme konusunda kararlıyız. Daha fazla, daha iyi ve daha hızlı yatırım yapmaya kararlıyız" dedi. Avrupa'nın açık ve mevcut bir tehdit ile karşı karşıya olduğunu belirten Von der Leyen, bu nedenle Avrupalı liderlere "ReArm Europe" planını sunduklarını ifade etti. Von der Leyen, "Bu plan, Avrupa'nın bugünkü tehditlerle başa çıkabilmesi için gerekli askeri kapasiteyi sağlamayı hedefliyor ve 800 milyar Euro'ya kadar bir kaynağı harekete geçirebiliyor. Bu plan, kendi güvenliğimiz için daha fazla sorumluluk üstlenmemiz gerektiğini vurguluyor, çünkü bir aciliyet söz konusu. Bu yüzden, liderlerin desteğiyle Komisyon, bir sonraki Avrupa Konseyi toplantısından, yani mart ayındaki olağan AB Liderler Zirvesi'nden önce, ayrıntılı yasa tekliflerini sunma konusunda mutabık kaldık" dedi.
Bu mekanizma, tam anlamıyla kullanıldığında savunma harcamalarında 650 milyar Euro'ya kadar kaynak sağlayabilir
Bu çerçevede beş farklı unsurun öne çıktığını belirten Von der Leyen, "Birincisi, İstikrar ve Büyüme Paktı'nın ulusal kaçış maddesinin kontrollü, koordineli ve süreyle sınırlı bir şekilde devreye alınmasını teklif edeceğiz. Bu, üye devletlere ihtiyaç duydukları finansal esnekliği sağlayacak ve savunmaya hızlı ve kayda değer ölçüde yatırım yapmaları için gerekli alanı açacak. Bu, savunma alanında eşi benzeri görülmemiş bir adım. Bu mekanizma, tam anlamıyla kullanıldığında savunma harcamalarında 650 milyar Euro'ya kadar kaynak sağlayabilir" dedi. Von der Leyen, "İkinci olarak, yeni bir finansal enstrüman teklif edeceğiz. Üye devletlere ortak tedariki hızlandırmaları için 150 milyar Euro'luk kredi sağlayacağız. Bu, olağanüstü bir önlem çünkü olağanüstü bir dönemdeyiz ve bu da olağanüstü adımlar gerektiriyor" ifadelerini kullandı. Teslimatların hızlı olması ve kredilerin Avrupalı üreticilerden yapılan alımları finanse etmesi gerektiğini vurgulayan Von der Leyen, bu uygulamanın maliyetleri düşüreceğini ve üretimin toplu ve hızlı bir şekilde artırılmasını sağlayacağını belirtti.
Bu hususta Avrupa Tasarruf ve Yatırım Birliği'ni ilerletmemiz çok önemli
Üçüncü unsurun gönüllülük esasına dayandığını belirten Von der Leyen, "Bu, mevcut AB bütçesini savunmaya yönlendirme imkanı sunuyor ve burada odak, uyum fonları üzerindedir. Bu gönüllülük esasına dayalı bir seçenek olup, isterseniz uyum fonlarını esneterek savunma alanına aktarabilirsiniz" dedi.Bugün ayrıca özel yatırım ve özel sermayenin nasıl cezbedileceği üzerine bir görüşme gerçekleştirdiklerini ifade eden Von der Leyen, "Bu noktada Avrupa Tasarruf ve Yatırım Birliği'ni ilerletmemiz çok önemli. Bu, özel yatırımlar için kritik. Aynı zamanda Avrupa Yatırım Bankası'nın kredi verme yöntemlerini değiştirmesi ve güncellemesi gerekiyor. Savunma alanında faaliyet gösteren yenilikçi girişimler ve orta ölçekli işletmelerin finansmana tam erişim sağlaması şart" şeklinde konuştu.Son olarak, Avrupa'nın savunmasının geleceğine ilişkin beyaz kitabın yakında sunulacağını belirten Von der Leyen, bunun 19 Mart'taki AB Liderler Zirvesi öncesinde yapılacağını duyurdu. Zirve çerçevesinde Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile önemli bir görüşme gerçekleştirdiklerini bildiren Von der Leyen, "Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'ne desteğimiz, hiç bu kadar aciliyet arz etmemişti. Bu nedenle, Ukrayna'nın askeri ihtiyaçlarını karşılamak için Ukrayna ve savunma sanayii ile çok yakın çalışacağız" dedi.
Ukrayna konusunda 27 üye devletten 26'sının güçlü desteğine sahibiz
Basın toplantısında, ABD öncülüğündeki Ukrayna müzakerelerine ilişkin bir soruya yanıt veren Von der Leyen, "Hepimiz adil ve kalıcı bir barış istiyoruz ancak barış, güçlü bir konumdan sağlanmalı. Bu aynı zamanda Başkan Trump'ın da çıkarınadır. Çünkü güçlü bir barışa ulaşmak istiyorsa, bunu ancak Avrupa Birliği ve üye devletlerin desteğiyle başarabilir. Bunun için yerine getirilmesi gereken ön koşullar var. Örneğin, Ukrayna'nın 2025 yılında ekonomik olarak ayakta kalabilmesini sağlayan biz olduk. Şimdi, Ukrayna savunmasına büyük yatırımlar yapan ve Ukrayna'nın ihtiyacı olan askeri kapasiteleri sağlayan da biziz. Kış boyunca enerji sisteminin aktif kalmasını teminat altına alan da bizdik" dedi.Macaristan'ın AB Liderler Zirvesi'nin ardından yayınlanan Ukrayna'ya ilişkin bildiriyi veto etmesine dair bir soruya ise AB Konseyi Başkanı Costa, "Savunma konusunda oybirliğiyle anlaşmaya vardık. Ukrayna konusunda ise 27 üye devletten 26'sının güçlü desteğine sahibiz. Bildiğiniz gibi Macaristan'ın Ukrayna konusunda farklı bir stratejik yaklaşımı var. Ancak bu, Macaristan'ın 27 üye arasında izole olduğu anlamına geliyor. Macaristan'ın tutumuna saygı duyuyoruz, fakat sonuçta bu sadece 27'de bir" şeklinde yanıt verdi.Costa ve Von der Leyen, ABD'nin yer almadığı bir denklemde AB'nin Ukrayna'ya güvenlik garantisi sunup sunamayacağına dair bir soruya ise, "En iyi güvenlik garantisi Ukrayna ordusudur" yanıtını verdiler.